Qazax bölgəsi ərazisində yerləşən dünya
əhəmiyyətli abidə Baba-Dərviş yaşayış qədim məskənidir. Bu
abidə Xanlıqlar kəndi yaxınlığında yerləşir. 1958-1962-ci və
1966-cı illərdə burada arxeoloji qazıntılar aparılmış,
müxtəlif tarixi dövrlərə aid çox maraqlı tapıntılar əldə
olunmuşdur. Ümumiyyətlə, Baba-Dərviş qədim yaşayış yeri
silsilə təşkil edən 5 təpədən ibarətdir. Arxeoloji
materiallara əsəsən bu məskən hələ eramızdan əvvəl III
minilliyin başlanğıcında mövcud olmuş, burada məskunlaşan
insanlar çoxsaylı maddi-mədəniyyət nümunələri yaratmışlar.
Həmin dövrə aid gildən düzəldilmiş insan, keçi, öküz və
başqa heyvanların fiqurları, təkər modelləri xüsusilə
maraqlıdır.
Baba-Dərviş ərazisində aparılan qazıntılar zamanı bir
neçə yaşayış tikililəri üzə çıxarılmışdır. Xronoloji
baxımından bu tikililər eramızdan əvvəl XII-VII əsrlərə aid
olaraq Azərbaycanın Xocalı-Gədəbəy arxeoloji mədəniyyəti abidələri ilə uyğunluq təşkil edir.
1966-cı ildə Baba-Dərvişdə daha bir nadir tapıntı -
katakomba tipli qəbir aşkar edilmişdir. Burada cənazə ilə
birlikdə gil qablar, ağac cam, dəmir bıçaq, ağacdan olan
toxuculuq dəzgahın hissəsi, sümük mil və tunc iynələr tapılmışdır.
|
|
Baba-Dərviş
ərazisində qədim qəbiristanlıq |
Aparılan tədqiqatlar göstərir ki, Baba-Dərviş sakinləri
oturaq həyat sürmüş və əsasən əkinçiliklə məşğul olmuşdular.
Onların təsərrüfatlarında maldarlıq da mühüm rol oynamışdır. Xırdabuynuzlu
heyvanların maldarlıqda üstünlük təşkil etdiyini göstərir. İribuynuzlu heyvanlar isə əkinçilikdə və nəqliyyatda qoşqu qüvvəsi kimi istifadə olunmuşdur.
Toxuculuq, dulusçuluq yerli sakinlərin əsas məşğuliyyətindən
olmuşdur.
Baba-Dərviş yaşayış məskənində əldə edilən material
nəinki Azərbaycanın və Cənubi Qafqazın,
habelə ümumiyyətlə ibtidai tarixinin öyrənilməsi üçün
əvəzsiz qaynaqdır. |